ئەسلىي مەنبە: ئەركىن ئاسىيا رادىيوسى (2024-يىلى 2-ئاينىڭ 29-كۈنى)
23-فېۋرال كۈنى 20 ئەتراپىدا ئۇيغۇر يەر تەۋرىگەن ئىشىكوۋا ئۆلكىسىگە بېرىپ يەر تەۋرەش ئاپىتىگە ئۇچرىغان ياپونلارغا ياردەم بېرىپ، ياپونىيە خەلقىنىڭ زور ئالقىشىغا ئېرىشكەن.
بۇ يىل 1-ئاينىڭ 1-كۈنى ياپونىيەنىڭ ئىشىكوۋا ئۆلكىسىدە 7.6 بال قاتتىق يەر تەۋرەش يۈز بەرگەن. خەۋەرلەردە ئېيتىلىشىچە شۇ كۈندىن تارتىپ بۈگۈنگىچە قالدۇق يەر تەۋرەشلەر 1680 قېتىمدىن ئارتۇق داۋام قىلىپ، ناھايىتى ئېغىر ئاپەتنى كەلتۈرۈپ چىقارغان. ياپونىيە ئۇيغۇر جەمئىيىتى رەئىسى ئەخمەت لېتىپ ئەپەندىنىڭ بىلدۈرۈشىچە، مەزكۇر يەر تەۋرەش ئاپىتىدە 240 تىن ئارتۇق ئادەم ئۆلۈپ، 1300دىن ئارتۇق ئادەم يارىدار بولغان. 20 مىڭدىن ئارتۇق ئۆي ۋە ئىمارەت يېرىم ۋەيرانچىلىققا ئۇچرىغان. 23-فېۋرال كۈنى 20 ئەتراپىدا ئۇيغۇر يەر تەۋرىگەن ئۆلكىگە بېرىپ يەر تەۋرەش ئاپىتىگە ئۇچرىغان ياپونلارغا ياردەم بېرىپ، ياپون خەلقىنىڭ ئالقىشىغا ئېرىشكەن.
تېلېفون زىيارىتىمىزنى قوبۇل قىلغان ياپونىيە ئۇيغۇر جەمئىيىتىنىڭ رەئىسى ئەخمەت لېتىپ ئەپەندى 23-فېۋرال كۈنى ئېلىپ بارغان ياردەم پائالىيىتى توغرىسىدا مەلۇمات بېرىپ مۇنداق دېدى: «بۇ يىل 1-ئاينىڭ 1-كۈنى ياپونىيەنىڭ ئىشىكوۋا ئۆلكىسىدە 7.6 بال قاتتىق يەر تەۋرەش يۈز بەرگەنىدى. بۇ ئاپەتنىڭ دەسلەپكى مەزگىللىرىدە شۇ ئاپەت بولغان رايوننىڭ سىرتىدىن ياردەمگە ئادەم قوبۇل قىلمىغان. يېقىندا باشقا ئۆلكىلەردىنمۇ ياردەمگە ئادەم قوبۇل قىلىشنى باشلىدى. شۇنىڭ بىلەن بىز ياپونىيە ئۇيغۇر جەمئىيىتى ياپونىيەدىكى ئۇيغۇر قېرىنداشلاردىن بىر گۇرۇپپا ئادەمنى تەشكىللەپ 2-ئاينىڭ 23-كۈنى بۇ ئاپەت رايونىدا بىر يۈرۈش پائالىيەتلەرنى ئېلىپ باردۇق.»
ئەخمەت لېتىپ ئەپەندى يەر تەۋرىگەن ئىشىكوۋا ئۆلكىسىگە بارغان 20 ئەتراپىدا ئۇيغۇرنىڭ 2 گۇرۇپپىغا بۆلۈنۈپ ياردەم خىزمىتى ئېلىپ بارغانلىقىنى بىلدۈردى. ئۇ، مۇنداق دېدى: «2-ئاينىڭ 23-كۈنى كەچتە توكيو ۋە ئۇنىڭ يېقىنلىرىدا تۇرۇۋاتقان ئۇيغۇرلاردىن 20 ئەتراپىدا ئۇيغۇر قېرىندىشىمىز بىر ئاپتوبۇسقا ئولتۇرۇپ، كېچىلەپ يول مېڭىپ ئەتىسى كۈنى 500 كىلومېتىر ئۇزاقلىقتىكى ئاپەت رايونىغا يېتىپ باردۇق. بىز ئىككى گۇرۇپپىغا بۆلۈنۈپ بىر گۇرۇپپا ئۇيغۇر تەخمىنەن 300 كىشىلىك پولۇ ۋە شورپا تەييارلاپ ئاپەتكە ئۇچرىغان ۋە ئاپەتتىن قۇتقۇزۇشقا ياردەم بېرىۋاتقان ئادەملەرگە تارقاتتۇق. قالغان ئۇيغۇرلار ئۆرۈلگەن ئۆي-ئىمارەتلەرنىڭكى ئەخلەتلىرىنى، بۇزۇلغان تاملارنى بىر تەرەپ قىلىشقا ياردەملەشتۇق».
ئۇيغۇر دوپپىلىرىنى كىيىپ يەر تەۋرەش ئاپىتىگە ئۇچرىغان ياپونلاردىن ھال سوراپ، تاماق تارقاتقان ئۇيغۇرلاردىن رازى بولۇپ، مىننەتدارلىقىنى بىلدۈرۈشكەن ياپونلار، ئۇيغۇرلارنى ئۇنۇتمايدىغانلىقىنى ئىپادىلەشكەن. ئەخمەت لېتىپ ئەپەندى بۇ ھەقتە مەلۇمات بەردى. ئۇ، مۇنداق دېدى: «مەيلى شۇ ئۇيغۇر تاماقلىرىنى يېگەن ياپونلار بولسۇن، ياكى بىز ئەمگەكلىرىگە ياردەملەشكەن ئۆينىڭ ئىگىلىرى ياپونلار بولسۇن، ناھايىتى خۇرسەن بولغانلىقىنى، ھاياجانلانغانلىقىنى، ئۇيغۇرلارنىڭ بۇ ياخشىلىقلىرىنى، بۇ ياردەملىرىنى ئۇنتۇپ قالمايدىغانلىقىنى، ئۇيغۇرلارنى ئۇنتۇپ قالمايدىغانلىقىنى ناھايىتى ھاياجان بىلەن تىلغا ئالغان بولدى.»
دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ ياپونىيەدىكى ۋەكىلى ساۋۇت مەمەت ئەپەندى، يەر تەۋرىگەن ئاپەت رايونىدا ئۆزلىرىنىڭ بۈگۈن خىتاينىڭ ئىرقىي قىرغىنچىلىق ئاپىتىگە ئۇچراۋاتقان ئۇيغۇرلار بولۇش سۈپىتى بىلەن ئاپەتكە ئۇچرىغان ياپونلارغا ياردەم بېرىش ئارقىلىق، ئۇلارغا ئۇيغۇر مىللىتىنى تونۇتقانلىقىنى ئىلگىرى سۈردى.
ياپونىيە ئۇيغۇر جەمئىيىتى يەر تەۋرىگەن جايلارغا ياردەم بېرىشتىن باشقا يەنە 24-فېۋرال كۈنى 3-قېتىملىق «مېھرىئاي ئەركىن ئانا تىل مۇكاپاتى» تارقىتىش مۇراسىمى ئۆتكۈزگەن.
ئەخمەت لېتىپ ئەپەندى بۇ يىلقى مۇكاپات تارقىتىش مۇراسىمىغا ياۋروپا دۆلەتلىرى ۋە ياپونىيەدىن كۆپ ساندا ئانا تىل ئوقۇتقۇچىسى ۋە ئوقۇغۇچىلىرىنىڭ ئىشتىراك قىلغانلىقىنى، ياخشى ئۆتكەنلىكىنى بىلدۈردى. ئۇ، مۇنداق دېدى: «ياپونىيە ئۇيغۇر جەمئىيىتى مېھرىئاي ئەركىن پاجىئەسىنىڭ ئۇنتۇلۇپ كېتىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ھەم مىھرىئاينىڭ ئۆز ۋاقتىدا بىزنىڭ پەرزەنتلىرىمىزنى ئۇيغۇر تىلىدا ئوقۇتۇش ئۈچۈن سىڭدۈرگەن ئەجرىنى ۋە مېھرىئايغا ئوخشاش مىڭلىغان، ئون مىڭلىغان مۇشۇنداق ئانا تىلدا تەربىيەلەش بىلەن شۇغۇللانغۇچىلارنى ئەسلەش ۋە ئانا تىل ئۆگەتكۈچىلەرگە ئىلھام بېرىش نۇقتىسىدىن مېھرىئاي ئەركىن ئانا تىل مۇكاپاتىنى تەسىس قىلىپ، ھەر يىلى 2-ئاينىڭ 23-كۈنى يەنى مېھرىئاينىڭ تۇغۇلغان كۈنى بۇنى تارقىتىپ كېلىۋاتقانىدۇق. بۇ قېتىمقىسىدا گوللاندىيەدىن، فىرانسىيەدىن ۋە ياپونىيەدىن بولۇپ، بىر ئوقۇتقۇچى ۋە ئىككى ئوقۇغۇچى بۇ مۇكاپاتقا تاللاندى.»
«مېھرىئاي ئەركىن ئانا تىل مۇكاپاتى» غا ئېرىشكەن ئانا تىل ئوقۇتقۇچىسى رازىيە خانىم مۇكاپاتنىڭ ئۆزىگە زور ئىلھام بېغىشلىغانلىقىنى بايان قىلدى.
خەۋەرلەرگە ئاساسلانغاندا، ياپونىيەدە ئۆسۈملۈك بىئو-تېخنىكا كەسپى بويىچە ماگىستىرلىق ئۇنۋانى ئالغان مېھرىئاي ئەركىن خانىم ياپونىيەدە ئوقۇش جەريانىدا ئىشتىن سىرت ئۇيغۇر تىلى ئوقۇتۇشى بىلەن شۇغۇللىنىپ ئۇيغۇر پەرزەنتلىرىنىڭ سۆيگۈسى ۋە ئاتا-ئانىلارنىڭ قوللىشىغا ئېرىشكەن. لېكىن ئۇ، خىتاي دائىرىلىرى تەرىپىدىن تۇتۇپ كېتىپ غايىب قىلىۋېتىلگەن دادىسىنى ئىزدەش ھەم خىتاي دائىرىلىرىنىڭ ئانىسىغا ئۆزىنىڭ قايتىپ كېلىشى توغرىسىدا قىلغان بېسىمى سەۋەبىدىن 2019-يىلى 8-ئايدا ياپونىيەدىن قايتىپ كەتكەندىن كېيىن لاگېرغا سولانغان ۋە لاگېردا قازا قىلغانىدى.
ئەسلىي مەنبە: ئەركىن ئاسىيا رادىيوسى (2024-يىلى 2-ئاينىڭ 29-كۈنى)
https://www.rfa.org/uyghur/xewerler/yaponiye-yer-tewresh-02282024111408.html
